Özbek Güvercini
IRK GENEL ÖZELLİKLERİ:
Özbek Oyunlusu Özbek oyunluları namı değer taklacıları görüntü itibariyle çok gösterişli, alımlı çalımlı, dik duruşlu, iki tepeli, ön tepeli arka tepeli ve tepesiz olanları da mevcud, 10-20 cm e kadar paçaları olan, kısa dolgun burunlu, yuvarlak dolgun kafalı, kendi rengine mahsus göz renklerine sahip, iri gözlü, gözlerinin etrafında gözü tamamen çevreleyen tüysüz bir bölgeye sahip güvercinlerdir.
Görüntüyle alakalı bu kadar özellik sayıldıktan sonra bunların sadece kostüm kuşları oldukları izlenimi doğabilir. Bunlar Özbeklerin görüntü standardıdır ve her rengin kendine göre de standartları mevcuttur.
Malatya kuşları Türkiyede çok daha bilinen kuşlar oldukları için onlardan örnek verilebilir. Oyun olarak malatya kuşu gibidirler. Bu kuşlara bakanlar oyunsuz kuşu ellerinde tutmazlar. Tabi bunun yanında sadece kostüm olarak bakanlarda az değildir. Nasıl ki Malatyalarda kostüm ve oyun atbaşı gider ve biri olmadan diğerinin olması çok önem taşımazsa yada başka bir tabirle ikisinin olduğu kuşlar paha biçilmez olursa bunlarda da genel mantık budur. Bu bahsedilenler genel durumla alakalıdır. Bunların yanında sadece oyunuyla yada sadece kostüm özellikleriyle ilgilenenlerde vardır.
Günümüzde Rusya, Beyaz Rusya, Almanya (Göç eden Ruslar tarafından götürülmüşlerdir), Azerbaycan, Kırgızistan, Özbekistan ve Kazakistan’da yetiştirilmektedir. Buralarda bakılan türlerin en önde gelenleridir. İsminden dolayı coğrafya sınırlaması yapmak yanlıştır. Tüm Orta asyada ve sayılan coğrafyalarda günümüzde de yetiştirilmektedir.
En makbulu çift tepelileridir. Daha sonra ön tepeli olanlar gelir daha sonra tepesizler en sonunda da arka tepeliler gelir makbuliyet ve değerlendirme olarak. Yalnızca arka tepeli bir kuşun bakılabilmesi için çok iyi oyunlu olması çok iyi bir soydan gelmesi veya ağır basacak başka bir özelliği olması gerekmektedir ki elden çıkarılmasın.
İSTENEN ÖZELLİKLER
Ön tepenin tamamen yatık, tüm başı kaplayacak şekilde büyük olması.
Arka tepenin adeta bir taçın ters çevrilmiş şeklinde olması.
Paçaların tüm ayağı ve baçağı en arkadan en öne kadar kaplamış olması ve arada boşluk olmaması.
Gaganın küçük, dolgun, sağlam olması ve beyaz olması.
Gözlerin beyaz renkli kuşlar haricinde kara olmaması.
Göz çevresinin etrafı çizilmiş gibi bir şekilde tüysüz olması.
Renklerin ve desenlerin tam olması.
Saf olması (oyunuyla beraber kendi gibi yavru vermesi).
TARİHÇE:
Yaklaşık 1000 yıldan beri bunlar orta asyada populerdirler. Tarihi verilere gore 7.y.y da devlet baskanları, etkin kişiler arasında yarışmalar yapılmaktaydı. Yapılan yarışlar daha çok uzun uçuşla alakalı yarışlar idi. Tabi o dönemlerde yetiştirilen güvercinlerle bu günküler arasında gerek performans gerek görünüş olarak fark var mıydı bunu bilemiyoruz ancak ağırlıkta olan görüş bu günkülerin atası oldukları. O dönemlerde faal ve meşhur İpek yolu vasıtasıyla bunlar biraz dağılım göstermiştir. Hatta İranda arka tepeli bir türün Andijanlardan (günümüzde de Özbekistanda sadece oyunu için bakılan bir tür-bizdeki mardinler gibi) geldiği sanılmaktadır. 1945-60 yılları arasında bu kuşların standart çalışmaları yapılmış, o dönemde yaşamış olan isimleri kaynaklarda mahfuz 8-10 yetiştirici bu ırkla alakalı çalışmalar yapmışlardı.
69. yillarda taskentte guvercin klupleri vardı ve daha bu yıllarda yazılı olarak bu türün standartlari belirlenmisti, 78. yıllarda yarışmalar artık yapılır olmustur. Bu günlere gelindiğindede o günlerde yapılan stantard çalışmalarında baz alınan özelliklerin yüzde 90 ının hala günümüzünde standartları olduğu konusunda genel ittifak vardır. Orta Asyanın tüm yerlerine yayılıp da neden turkiyeye gelememiştir sorusunu akla gelebilir. Kanaatimce bu coğrafyanın yıllarca Sovyetler egemenliğinde kalması ve sınırların özellikle Türkiyeye , Türklere kapatılması bu türün Türkiyeye girip yayılmasını engellemiş olabilir. Ankut diye bildiğimiz türde aslen Özbektir ve bir şekilde doğudan girip biraz yayılım göstermiştir.
